Drugiego lutego Kościół prawosławny obchodzi jedno z 12 największych świąt cerkiewnych: święto Spotkania Pańskiego (cs. Sretenie Gospodnie), zwane także Wejściem Pana do Świątyni, rzadziej Ofiarowaniem Pańskim czy Matki Bożej Gromnicznej albo po prostu Gromnica/Gromnycia – to ostatnie raczej tylko w Polsce, przeniknęło przez polskich rzymskich-katolików. Właściwie wszystkie nazwy są adekwatne.
Pierwsza: bo faktycznie wtedy czterdziestodniowy Chrystus, Syn Boży, zostaje spotkany przez starca Symeona i prorokinię Annę.
Druga: bo Jezus zostaje przyniesiony do Świątyni przez Swą Matkę – Maryję, oraz Opiekuna – Józefa.
Trzecia: bo zgodnie z prawem żydowskim pierworodny chłopiec zostaje ofiarowany Bogu, by być potem symboliczne wykupionym za dane zwierzątko, tak się dzieje także w przypadku Mesjasza; On sam to Prawo ustanowił, więc je wypełnia.
Czwarta i piąta: bo w wielu – choć nie wszystkich – tradycjach tego dnia są poświęcane świece, i te do użytku w cerkwi, jak i w domu; ta świeca, tak jak inne święte przedmioty z danych świąt (woda jordańska, palma, w serbskiej tradycji paschalna pisanka itp.) powinna być w świętym kącie z ikonami w domu przez cały rok, jako błogosławieństwo dla Domowej Cerkwi, tj. rodziny. Te świeczki to podkreślenie dwóch spraw: po pierwsze, że Chrystus to Światłość na oświecenie narodów i chwałę ludu Twego, Izraela zgodnie z hymnem, który w radości wyśpiewał starzec Symeon:
Po drugie, świeczka, którą kupujemy, zapalamy i stawiamy w cerkwi, to nasza ofiara dla Boga, jeden z elementów żarliwej modlitwy. Dzięki przyjściu na świat Chrystusa już nie musimy składać ofiar ze zwierząt – wystarczy owoc ich pracy, a konkretnie padło na pszczoły.
Poświęcenie świec u Aramejczyków
Ale skąd w nazwie Matka Boża? Otóż, to święto, i na Wschodzie i na Zachodzie, jest specyficznym połączeniem święta Pańskiego ze świętem Maryjnym (ku czci Bogurodzicy). Czyli, mamy rozesłanie specjalne święta jak na te z cyklu Pańskich (Chrystus, prawdziwy nasz Bóg, który pozwolił nosić się w objęciach sprawiedliwego Symeona dla naszego zbawienia…), ale w części tradycji nie ma świątecznych antyfon na Boskiej Liturgii – śpiewane są zwykłe; specjalne na to święto istnieją jednak np. u Bułgarów czy Arabów. Kolor szat liturgicznych może być niebieski – jak na święta ku czci Bogurodzicy, choć oczywiście nie musi, jak to w ortodoksji bywa. W troparionie święta Spotkania Pańskiego, śpiewanym na ton pierwszy, widać tę syntezę (cs. Radujsja Blagodatnaja Bogorodice Diewo):
Raduj się, Łaski Pełna Bogurodzico Dziewico,
bowiem z Ciebie zajaśniało
Słońce Sprawiedliwości, Chrystus Bóg nasz,
oświecający znajdujących się w ciemnościach.
Wesel się i ty, Starcze sprawiedliwy,
który wziąłeś w swoje ramiona Wyzwoliciela dusz naszych,
dającego nam zmartwychwstanie!
Śpiew serbski w cerkiewno-słowiańskim:
Śpiew po angielsku:
Tu też należy nadmienić, iż święto obchodzone jest równo na czterdziesty dzień od święta Bożego Narodzenia, bo ofiarowanie pierworodnego miało miejsce czterdziestego dnia od jego narodzin, również kobieta po porodzie „oczyszczała się” czterdziestego dnia – zgodnie ze Starym Testamentem. Tu też należy zaznaczyć, iż w starym stylu to święto może być przeniesione na dzień wcześniej, jeśli wypadnie ono w Czysty Poniedziałek, czyli pierwszy dzień Wielkiego Postu. Co więcej, wtedy już nie ma dni poświątecznych tego święta. W nowym stylu taka sytuacja nigdy nie ma miejsca. Ponadto, to święto ma ważny aspekt przygotowawczy do Wielkiego Postu, bo podkreśla, że trzeba też ofiarować Bogu siebie samego, a tym jest – oczywiście, między innymi – post. I ten aspekt też w starym stylu w niektórych latach potrafi nieco zaniknąć. Pewne proroctwo wydarzeń, do których będziemy właśnie w Wielkim Poście się przygotowywać, i na które Chrystus się 40 dni temu narodził, widać w tej sticherze z wieczerni, autorstwa św. Kosmy z Majumy (poniżej jego śpiew w języku… łacińskim):
Syjonie, upiększ swoją świątynię i przyjmij Króla Chrystusa,
przywitaj Marię bramę niebios,
bowiem Ona okazała się tronem zamiast cherubinów,
Ona nosi Króla Chwały,
Dziewica jest obłokiem światłości,
nosząc na rękach zrodzonego przed Jutrzenką Syna,
Którego wziął na ręce Symeon głosząc ludziom,
że On jest Władcą Życia i śmierci, i Zbawicielem świata
Po co jeść, skoro można pościć? 