Ikona św. Jana Klimaka, a właściwie Drabiny do Raju

Jak tytuł wskazuje – owszem, patron czwartej niedzieli wielkopostnej, o której więcej tutaj, ma swoją ikonę. Jednak już sam jego przydomek – „Drabiniarz” – sugeruje, zazwyczaj on na tej ikonie jest z boku, a centralne miejsce zajmuje drabina. Ba, wręcz na pustyniach Egiptu wykształcił się typ ikony „Drabina do Raju”, gdzie autora tego traktatu o tej nazwie – rzeczonego mnicha Jana – nawet nie ma. Ikona ta potem się rozprzestrzeniła na inne tradycje prawosławne. Postać świętego Jana na niej wyraźniej widnieje, a czasem – można by rzec – obecna jest tylko autorskim duchem.

Przypatrzmy się najpierw drabinie. Powinna ona mieć

Ikona Zwiastowania

Tekst z okazji dziewięciu miesięcy przed Bożym Narodzeniem, czyli dzisiejszego święta, o którym więcej tutaj.

Na początku należy zaznaczyć, iż ikonę Zwiastowania, czyli Dobrej Nowiny, cechują zazwyczaj jasne, żywe kolory, wyrażające radość i że dzisiaj naszego Zbawienia początek, jak to głosi troparion prazdnika.

Prawie całą powierzchnię ikony zajmują dwie postaci: po lewej archanioła Gabriela – rozpoznajemy go po skrzydłach – zaś po prawej Dziewicę Marię, która dzięki temu zdarzeniu ma stać się Bogurodzicą. Anioł jest ukazany

6 stycznia – święto Objawienia Pańskiego (Epifania) liturgicznie

Jako że 6 stycznia – czyli dzień Objawienia Pańskiego – jest jednym z najstarszych i najchwalebniejszych świąt chrześcijańskich (więcej o jego treści tutaj), to jego obrzędy liturgiczne i ludowe należą do najbogatszych z całego roku.

Kolor liturgiczny to raczej biały, jak na Paschę, Boże Narodzenie i Przemienienie Pańskie. W niektórych tradycjach można spotkać się z niebieskim – zapewne skojarzenie z wodą.

I WIELKIE POWIECZERZE
Sprawowane w wigilię święta wieczór, 5 stycznia; w parafiach powieczerza sprawowane są rzadko, tylko na wielkie okazje. Łączy się ono z litiją.

1. Melorecytowane modlitwy początkowe i psalmy (4, 6, 12, 24, 30, 90 – w praktyce parafialnej część jest pomijana), aż rozlega się pierwszy zwycięski śpiew: 

Dodekameron, czyli 12 świętych dni i wieczorów (rozpiska)

Chrystus się rodzi! – tymi słowami, będącymi pierwszymi Kanonu Bożego Narodzenia, pozdrawiają się prawosławni chrześcijanie od dzisiaj, przez cały okres świętych dni.

Prawosławna Wigilia Bożego Narodzenia, 24 grudnia, to pierwszy ze świętych wieczorów, trwają one aż do Wigilii Objawienia Pańskiego włącznie – 5 stycznia. Z kolei od 25 grudnia do 6 stycznia włącznie – z wyjątkiem 5 stycznia – czyli od święta Bożego Narodzenia do święta Objawienia Pańskiego włącznie to tzw. święte dni, w słowiańskim żargonie nazywane Swiatki, zaś po grecku: Dodekameron.

W tym czasie nie ma żadnego postu, nawet w środy i piątki, nie klęka się i nie bije pokłonów, szaty liturgiczne są raczej białe, prawiło modlitewne jest lżejsze, to tradycyjny czas na spotkania z rodziną i przyjaciółmi oraz zabawy, a także kolędy – w wielu miejscach wciąż można spotkać kolędników.

W nielicznych tradycjach, m. in. polskiej i ukraińskiej, 

Post Bożonarodzeniowy w Cerkwi ormiańskiej

Adwent w Cerkwi ormiańskiej trwa 50 dni, i nazywa się Hisnag od „hissun” oznaczające „pięćdziesiąt”. To okres przygotowawczy do święta Narodzenia Chrystusa i Objawienia (Chrztu) Pańskiego. Ormianie jako jedyni zachowali starożytną praktykę obchodzenia tych świąt w jednym dniu. To wielkie, wielowymiarowe święto obchodzone jest 6 stycznia – Ormianie od kilku dekad posługują się kalendarzem gregoriańskim, z wyjątkiem wspólnoty w Jerozolimie. Podobnie jak w Cerkwiach syryjskiej i malankarskiej, nie cały okres Adwentu jest równoznaczny z postem.

Postne są: poniedziałek-piątek po pierwszej niedzieli Adwentu;

Prawosławny kalendarz adwentowy

Nie chodzi tu bynajmniej o czekoladki, bo przed Bożym Narodzeniem obowiązuje 40 dni postu, czyli, w wersji minimalnej, bez mięsa i imprez, a w niektóre dni również bez innych rodzajów produktów spożywczych. Rok temu były wpisy na poszczególne dni, więc tutaj daję rozpiskę z linkami do danych tekstów:

Wstęp – ostatnie dwa tygodnie przed Adwentem

14 listopada – apostoła Filipa, wigilia Adwentu

15 listopada – początek Postu Bożonarodzeniowego

Święto Zaśnięcia Bogurodzicy – treść

Piętnastego sierpnia Cerkiew obchodzi święto Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy (cs. Uspienie, serb. Velika Gospojina); Zachodzie jest ono znane jako Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. To ostatnie wielkie (tzn. z grona 12 największych) święto roku liturgicznego. To też największe „Maryjne święto”, jego okres trwa do 23 sierpnia włącznie. Nazywane jest ono Letnią Paschą, bowiem w zaśnięciu Matki Zbawiciela widzimy owoc Jego Zmartwychwstania: Bogurodzica umiera, jak każdy człowiek, jednak potem – według tradycji, na trzeci dzień – Syn Boży zabiera Ją do Nieba.

Tu jest wielkość i radość tego święta: