Jak dobrze przeżyć święto Narodzenia Bogurodzicy?

W nowym roku cerkiewnym, który rozpoczyna się 1 września, ruszam z nowym cyklem: porady z życia wzięte, które – mam nadzieję – pomogą zagłębić się w poszczególne święta. Zaczynam od pierwszego wielkiego święta cerkiewnego, które wypada w roku liturgicznym. Znaczna część sugestii, siłą rzeczy, będzie się powtarzać w każdym wpisie. Daty podaję według mineji, tj. kalendarza cerkiewnego – jeśli ktoś posługuje się starym stylem i nie pamięta faktycznych dat, a tylko te świeckie, to musi dodawać 13 dni. To, co piszę, wypływa z własnego doświadczenia, różnych zaobserwowanych tradycji – to tylko przykłady, nie żadna wyrocznia! Ufam jednak, że komuś może coś się z tego przydać, zwłaszcza żeby okres świąteczny się wyróżniał, by proza życia nas nie przygniatała, za to by co raz bardziej żyć Bożą Rzeczywistością. Bo o to chodzi przecież w życiu liturgicznym, a nawet ludowych obyczajach związanych z różnymi świętami i postami 😉

1. Podstawa to

Rodzi nam się Dziewica czysta… – serbska pieśń paraliturgiczna na święto Narodzenia Bogurodzicy (8 września)

Różne narody i grupy etniczne na większe święta wykształtowały pieśni paraliturgiczne. Święto Narodzenia Bogurodzicy jest jednym z 12 największych świąt w kalendarzu liturgicznym, więc Serbowie napisali taką oto pieśń…

Tekst polski: 
Rodzi nam się Dziewica czysta,
Święta Matka Świętego Chrysta,
Radujcie się, starzy, młodzi,
Pan Sobie dom buduje.

Niepłodna rodzi Bogurodzicę i Karmicielkę Życia naszego… – kontakion Narodzenia Matki Bożej

W dniach 8-12 września w cerkwiach rozbrzmiewają hymny trwającego święta Narodzenia Bogurodzicy. Wśród nich znajduje się kontakion. Jest on na ton czwarty. Mimo krótkiego tekstu przekazuje kilka ważnych prawd.

Po pierwsza, Maryja, przyszła Matka Boża, rodzi się dzięki Bożej interwencji – jej rodzice są niepłodni i podeszli w wieku. To już sugeruje, tak jak w innych podobnych przypadkach Pisma Świętego, że będzie ona osobą ważną w Historii Zbawienia.

Ikona Narodzenia Bogurodzicy

Ikona święta Narodzenia Matki Bożej obchodzonego 8 września zdominowana jest przez jasne kolory symbolizujące radość. Obraz ten ma zasadniczo dwa warianty: prostszy – przedstawiający narodzenie Maryi i ewentualnie wydarzenia równoległe oraz bardziej złożony – ukazujący nie tylko scenę zrodzenia przez Annę, lecz także przed i po tym zbawczym akcie.

W oczy zazwyczaj rzuca się nam najpierw matka Bogurodzicy i babcia Jezusa Chrystusa, czyli święta Anna. Podobnie jak Maryja na

Narodzenie Twoje, Bogurodzico Dziewico… – troparion 8 września

Święto Narodzenia Bogurodzicy jest pierwszą wielką uroczystością w prawosławnym roku liturgicznym, więcej można poczytać o nim tutaj. Jak w przypadku każdego święta, najbardziej podstawowym i streszczającym przesłanie hymnem jest troparion. W tym przypadku jest on na ton czwarty, i nieco analogiczny w melodii i treści do troparionu Narodzenia Chrystusa, i to On jawi się w tym hymnie jako Sedno i Centrum wszystkiego.

Jest to jeden z troparionów, jak się wydaje, nielicznych, zachowanych w rycie łacińskim. Poniżej jego polski i cerkiewnosłowiański tekst i nagrania w 11 językach, w tym po polsku w śpiewie bizantyjskim: 

8 września – Święto Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy

Ósmego września Cerkiew obchodzi święto Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy, po serbsku Mala Gospojina. To pierwsze w roku liturgicznym święto z grona 12 największych – ostatnim, co znamienne, jest Zaśnięcie Matki Bożej, po serbsku Velika Gospojina. Zatem, widać tu pewną klamrę.

Treść święta widać już w pierwszym jego hymnie, czyli sticherach po psalmie Panie, wołam do Ciebie (cs. Gospodi wozwah) na wieczerni:

Dzisiaj Bóg spoczywający na duchowych tronach
przygotował Sobie święty tron na ziemi,
umocniwszy w mądrości niebo
upiększył z miłości do człowieka uduchowione niebo,
bowiem z niepłodnego korzenia wywiódł nam życiodajny ogród, swoją Matkę.
Boże cudów i nadziejo pozbawionych nadziei, Panie, chwała Tobie!

Rodzi się Ta, która ma urodzić Chrystusa, Zbawiciela,