Serbska pieśń paraliturgiczna na święto Zaśnięcia Bogurodzicy

Święto Zaśnięcia Matki Bożej, obchodzone 15 sierpnia, jest jednym z 12 największych świąt cerkiewnych, a chyba także największą uroczystością Maryjną w prawosławiu. Poprzedza je dwutygodniowy post, a samo święto trwa aż 9 dni. Nic więc dziwnego, że istnieją pieśni paraliturgiczne na ten czas. Przedstawiona tutaj bazuje na tekście napisanym przez wielkiego serbskiego teologa – św. biskupa Mikołaja (Velimirovića).

Moje tłumaczenie na polski (Molila se Sveta Majka na Maslinskoj gori):

Chóry aniołów zadziwiły się, widząc Ciebie, policzoną ze zmarłymi… – eulogitaria Zaśnięcia Bogurodzicy (+ nagrania)

Około XV wieku, lub nieco później, w języku greckim powstał obrzęd pogrzebu Bogurodzicy, analogiczny w strukturze, nawiązaniach tekstowych i melodiach do obrzędu pogrzebu Chrystusa w ramach wielkosobotniej jutrzni. Pogrzeb Bogurodzicy też jest sprawowany w ramach jutrzni, albo na 3 dni przed świętem Zaśnięcia Matki Bożej (12 sierpnia), albo w dniu święta (15 sierpnia), albo na jego trzeci dzień. Jednym z charakterystycznych elementów pogrzebu czy to zwykłego człowieka, czy w Wielką Sobotę, są właśnie eulogitaria, śpiewane na ton piąty. Także święto Zaśnięcia Bogurodzicy, od momentu stworzenia nabożeństwa Jej pogrzebu, zna takie specjalne eulogitaria. Nazwa wynika z tego, że zed każdym troparionem śpiewany jest refren-wezwanie związane z błogosławieństwem (po grecku „eulogitos” to „błogosławiony”). Sam typ hymnu różnie jest nazywany i transkrybowany w różnych językach Evlogitaria, Evlogetaria, tropary po nieporocznych, tropariony po nieskalanych, At-Tabrīkāt itp.

Tekst polski:

O, przesławny cud! – stichera Zaśnięcia Bogurodzicy

Święto Zaśnięcia Matki Bożej, obchodzone 15 sierpnia, jako jedno z największych świąt prawosławnych, ma dużo znanych hymnów napisanych przez Świętych Ojców. Jednym z nich są stichery na wielkiej wieczerni do psalmu Panie wołam do Ciebie (cs. Gospodi wozzwah) śpiewane na ton pierwszy, w cerkiewno-słowiańskim rozpoczynające się od słów O preslawnoje czudo!

Poniżej tekst tych sticher w języku polskim i cerkiewnosłowiańskim oraz ich nagrania w kilku językach.

Święto Zaśnięcia Bogurodzicy – treść

Piętnastego sierpnia Cerkiew obchodzi święto Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy (cs. Uspienie, serb. Velika Gospojina); Zachodzie jest ono znane jako Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. To ostatnie wielkie (tzn. z grona 12 największych) święto roku liturgicznego. To też największe „Maryjne święto”, jego okres trwa do 23 sierpnia włącznie. Nazywane jest ono Letnią Paschą, bowiem w zaśnięciu Matki Zbawiciela widzimy owoc Jego Zmartwychwstania: Bogurodzica umiera, jak każdy człowiek, jednak potem – według tradycji, na trzeci dzień – Syn Boży zabiera Ją do Nieba.

Tu jest wielkość i radość tego święta: 

Święto Zaśnięcia Bogurodzicy – 15 sierpnia (liturgicznie)

Kolor szat liturgicznych to zazwyczaj niebieski. Okres tego święta – czyli kiedy codziennie śpiewane są jego troparion, kontakion i zadostojnik, a ikona świąteczna jest na środku cerkwi – trwa aż do 23 sierpnia włącznie.

I WIECZERNIA

W wigilijny wieczór,  14 sierpnia, po zwyczajnym początku wielkiej wieczerni śpiewany jest pierwszy hymn święta, a mianowicie stichery Zaśnięcia do psalmu Panie, wołam do Ciebie (cs. Gospodi wozwah) na ton pierwszy, pierwsza strofa brzmi tak: