Kiedy zstąpiłeś mieszając języki… – kontakion Pięćdziesiątnicy (+ nagrania)

Kontakion święta Zstąpienia Świętego Ducha, tak jak w przypadku innych uroczystości, jest wykonywany przez cały okres jej trwania (w tym przypadku do soboty przed Niedzielą Wszystkich Świętych włącznie) na niemalże wszystkich nabożeństwach cyklu dobowego. Czyli na jutrzni (po VI pieśni kanonu), w trakcie godzin 1-szej, 3-ciej, 6-tej i dziewiątej, na Boskiej Liturgii w trakcie małego wejścia. Przeważnie jednak tylko na Liturgii śpiewa się go – zaś na innych nabożeństwach albo melorecytuje, albo po prostu czyta.

Jest on na ton ósmy, tak samo jak troparion tego święta. Liczba osiem oznacza wieczność, ton ósmy jest także ostatnim w systemie śpiewów kilku rytów tak wschodnich, jak i zachodnich. Obrazuje to zatem pełnię czasów, wieczność Kościoła powstałego właśnie w dniu Zesłania Ducha Świętego.

W tym kontakionie widzimy zestawienie dwóch wydarzeń. Pierwsze z nich to podział ludzkości przez jej pychę w trakcie budowy wieży Babel (zob. Rdz 11,1-9), która doprowadziła do podziałów wśród ludzi na języki, tj. różne ludy, do braku porozumienia, konfliktów. Drugie z nich to

Widzieliśmy Światłość Prawdziwą, przyjęliśmy Ducha z Niebios… – hymn święta Pięćdziesiątnicy i Eucharystyczny

Hymn Widzieliśmy Światłość Prawdziwą (cs. Widiehom Swiet Istinnyj) to pierwszy z dwóch hymnów po zakończonej Eucharystii na Boskiej Liturgii. Wówczas śpiewany jest przeważnie na ton piąty, ale bywa też na ton drugi a nawet czwarty. Jednakże od Paschy – a w niektórych tradycjach już od Soboty Wskrzeszenia Łazarza – ten hymn pomija się, ponieważ Święty Duch tak jakby jeszcze nie zstąpił, i przygotowujemy się do Jego zesłania i przyjęcia Go na nowo. Następuje to pięćdziesiątego dnia od święta Paschy – i wówczas hymn ten nie tylko wraca na czas po Eucharystii, ale także jest jedną ze sticher święta, na ton drugi.

To podobna sytuacja, jak z modlitwą

Cykle niedzielne w rycie bizantyjskim

Niedziela jest dniem pierwszym i jednocześnie ósmym, tj. wiecznym. To dzień zmartwychwstania naszego Pana i Zbawiciela, Jezusa Chrystusa. Stąd też niedziela stoi w centrum chrześcijańskiego życia liturgicznego – aczkolwiek należy zaznaczyć, iż sobota w Prawosławiu zachowuje wielkie znaczenie. I dlatego cykle niedzielne w Prawosławiu dominują, choć istnieje też trochę ważnych sobót, związanych z danymi świętami, a też ważne same w sobie, gdzie oczywiście najważniejsza jest Wielka Sobota.

Niedziela – podobnie zresztą, jak sobota – ma pewne własne cechy i elementy nabożeństw cyklu dobowego, różne od dni powszednich. Stąd też znakomita większość parafii prawosławnych sprawuje niedzielne wieczernię i jutrznię, a nie tylko Liturgię. Niedzielne wieczernia i jutrznia mają wprowadzić w centrum obchodzenia niedzieli – każda Liturgia to swego rodzaju Pascha, jest ona jednak szczególna w dniu wspominania Paschy, czyli niedzielę. Dlatego też

Jedność Cerkwi i Krew Chrystusa – metropolita Aleppo Paweł (Jazidżi) na Niedzielę Ojców I Soboru Powszechnego

Pierwotnie tekst w moim tłumaczeniu ukazał się na cerkiew.pl pięć lat temu.

Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb i pijecie kielich ten, śmierć Pańską głosicie (…)
Dlatego też kto spożywa chleb ten lub pije kielich Pański niegodnie,
winny będzie Ciała i Krwi Pańskiej.
[1 Kor 11, 26-27 – fragment Apostoła czytanego na Liturgii Wielkiego Czwartku]

Święty apostoł Paweł nauczał w Efezie przez trzy lata we dnie i w nocy nie przestając ze łzami upominać każdego [Dz 20, 31] i ustanowił w tym mieście żywą Cerkiew. Potem szybko przeszedł przez to miasto, kierując się do

Ósmy Dzień – metropolita Jerzy (Khodr) na Niedzielę Antypaschy

Tekst w moim tłumaczeniu z arabskiego pierwotnie ukazał się dwa lata temu na stronie parafii św. Jana Klimaka w Warszawie na Woli: prawosławie.pl. Liczba osiem to symbol nieskończoności; ósmy dzień to pierwszy i zarazem ostatni dzień, a zatem jest on znakiem wieczności. Kazanie to nawiązuje do tych motywów oraz słów Chrystusa z Mistycznej Wieczerzy, która rozpoczęła Paschę Krzyżową: „A to jest żywot wieczny, aby poznali Ciebie, jedynego prawdziwego Boga i Jezusa Chrystusa, Którego posłałeś (J 17, 1-3)”.

Ósmego dnia od Zmartwychwstania nastała niedziela objawienia Nauczyciela wobec uczniów, którzy byli zgromadzeni w jednym miejscu z obawy przed Żydami, za zamkniętymi na klucz drzwiami. Jezus otwiera to, co

Ikona Ojców I Soboru Powszechnego

Niedziela po Wniebowstąpieniu, a przed Zesłaniem Ducha Świętego, poświęcona jest pamięci Ojców I Soboru Powszechnego, o czym więcej w tym wpisie.

Ikona tego dnia ma przeróżne warianty, tutaj opiszę tylko jeden główny, wspominając o innych. Sytuacja dosyć znamienna, gdyż ikony pozostałych soborów powszechnych mają raczej podobny wygląd, adekwatny do opisywanej tu wersji.

Zatem, opisywana tu wersja, która też ma różne odmiany, to zgromadzenie uczestników owego soboru w półokręgu. Półokrąg na ikonach zawsze

Ikona uzdrowienia niewidomego od urodzenia

Ikona szóstej niedzieli Paschy, tzw. „o Ślepcu” – więcej w tym miejscu – jest jednoznaczna i nie występują jakieś znaczące różnice pomiędzy jej poszczególnymi wersjami, niezależnie od miejsca i czasu jej powstania.

Centrum ikony stanowią Chrystus i tytułowy niewidomy od urodzenia. Jezus ukazany jest jako Pan, Władca, co widać po