Światłości niezmienna… – eksapostilarion Przemienienia Pańskiego

Eksapostilarion (cs. eksapostilarij lub swetilen) to hymn jutrzni: po kanonie, a przed sticherami pochwalnymi. Z natury krótki, na ton 3, który się charakteryzuje radością i odwagą. Często recytowany, ale na znamienite uroczystości śpiewany.

A Przemienienie Pańskie zalicza się niewątpliwie do najbardziej chwalebnych świąt prawosławnych. Ten typ hymnu jeszcze szczególniej wybrzmiewa w to święto, które tyle mówi o Jezusie Chrystusie, Synu Bożym, jako Światłości Ojca, Który daje nam światłość wiekuistą, niestworzoną.

Tekst polski:

Przemienienie Pańskie po arabsku (felieton?)

– … bo 6 sierpnia jest wielkie święto i…
– … a, Objawienie Pańskie!
Objawienie Pańskie faktycznie jest świętowane szóstego, ale stycznia. Jednak, czy rozmówca faktycznie był daleko od prawdy?… Po arabsku święto Przemienienia Pańskiego nazywane jest ʿīd at-Tadżallī, czyli święto… No właśnie! Objawienia. Obydwa święta mają pewne punkty styczne: głos Ojca z Niebios i treść słów (To jest mój Syn umiłowany, w Którym mam upodobanie), ukazanie i stwierdzenie pochodzenia Jezusa Chrystusa, Jego posłannictwa, Boskości, a także światłość; jedna z arabskich nazw święta 6 stycznia to ʿīd al-Anwār, czyli święto Świateł.

Lecz obydwa święta to różne Objawienia, na co wpływa też umiejscowienie ich w życiu Chrystusa (jedno to początek publicznej działalności, drugie jest na 40 dni przed śmiercią) i Historii Zbawienia, nieco odmienne są pewne emfazy. Widać to w arabskich określeniach tych świąt. Najbardziej podstawową nazwą

Przyjdźcie, wejdźmy na górę Pańską… – doksastikon święta Przemienienia (+ nagrania)

Święto Przemienienia Pańskiego obchodzone 6 sierpnia to niewątpliwie jedno z najbardziej podniosłych, chwalebnych świąt prawosławnych. Stąd ma też ono piękną, świętoojcowską hymnografię, odwołującą się nie tylko do samego ewangelicznego opisu Przemienienia, ale też prologu Ewangelii wg św. Jana oraz tradycyjnej egzegezy Pisma Świętego. Do takich tekstów należy doksastikon na ton piąty litiji na wieczerni Przemienienia.

Doksastikon to hymn śpiewany

5 sierpnia – przedświęcie Przemienienia Pańskiego

Przemienienie Pańskie, jak przystało na wielkie święto, ma swoją wigilię – dzień przedświęcia.

Tego dnia na jutrzni i wieczerni – w dzień poprzedni, bo wieczór zaczyna dzien liturgiczny – rozbrzmiewają już hymny zapowiadające dane wydarzenie. Natomiast na samej Boskiej Liturgii śpiewane są troparion i kontakion przedświęcia:

Ikona Przemienienia Pańskiego

Święto Przemienienia Pańskiego Cerkiew prawosławna obchodzi uroczyście 6 sierpnia, i celebracje trwają w ramach dni poświątecznych aż do 13 sierpnia włącznie, o czym więcej w tym tekście. Jednak ikona Przemienienia jest ważna nie tylko w tym okresie. Spotkałam się ze stwierdzeniem, iż każdy ikonograf powinien zacząć realizację swego powołania od pisania właśnie ikony Przemienienia. Czemu? Bo to Przemienienie ukazuje Boskie Energie, Niestworzoną Światłość. A ikona jest oknem na tę Boską rzeczywistość. Ikona pomaga w nawiązywaniu oraz pogłębianiu relacji z Bogiem oraz Jego świętymi. A wszystko to opiera się na uczestnictwie w Światłości, Niestworzonej, Wiekuistej, Której Noc Nigdy Nie Dosięga.

Centrum ikony stanowi Chrystus stojący na wysokiej górze, otoczony mandorlą. Ten motyw zajmuje większą część obrazu, jest w jego górnej i środkowej części. Ta ikona ujawnia,

Na górze przemieniłeś się… – kontakion święta Przemienienia Pańskiego

Szóstego sierpnia Cerkiew prawosławna obchodzi wielkie święto Przemienienia Pańskiego. O jego treści można poczytać tutaj, zaś o liturgice – w tym miejscu. Dla Polskiego Prawosławia to święto jest o tyle ważne, iż jest patronalne dla duchowego serca ortodoksyjnej części naszej Ojczyzny, jakim jest Święta Góra Grabarka.

W trakcie uroczystości na Grabarce, jak i wcześniej, kiedy piesze pielgrzymki z różnych miejsc zmierzają na nią, śpiewa się głównie troparion Przemienienia. Jednak nierzadko wykonywany jest również kontakion święta, podobnie jak troparion – w tonie siódmym. Przekazuje on doskonale treść święta, jego przesłanie 

Boskie Przemienienie – kazanie o. Jerzego Massuha

Tekst w moim tłumaczeniu pierwotnie ukazał się na cerkiew.pl rok temu. Ojciec Jerzy Massuh to jeden z najbardziej cenionych współczesnych libańskich duchownych prawosławnych. Pełni funkcję dyrektora Centrum Studiów nad Chrześcijaństwem i Islamem Uniwersytetu Balamand Patriarchatu Antiocheńskiego, jego teksty i wystąpienia dotyczące Prawosławia publikowane są w libańskich mediach – również świeckich. Motywem przewodnim tego krótkiego kazania na wielkie święto Przemienienia Pańskiego, obchodzonego 6 sierpnia, jest Chrystus jako Światłość Wiekuista; to określenie pojawia się w wielu hymnach tego święta, w tym troparionie i kontakionie.

„Chrystus jest Światłością świata” to wyrażenie