Rozpiska Triody Postnej – cz. 2 (I Tydzień Wielkiego Postu, tj. Czysty Tydzień)

WSTĘP
Prawosławny Wielki Post trwa równo 40 dni i rozpoczyna się… nie w Środę Popielcową, lecz w Czysty Poniedziałek, dzień po Niedzieli Przebaczenia Win (mówimy tu oczywiście o dominujących rytach wschodnich, zwłaszcza bizantyjskim; istnieją także parafie prawosławne rytów zachodnich). Jego pierwszy tydzień określa się mianem czystego, o czym więcej tutaj. Dni powszednie, tj. poniedziałek-piątek, są aliturgiczne: nie sprawuje się Boskiej Liturgii. Dopuszcza się w te dni – a zwłaszcza w środę i piątek – Liturgię Uprzednio Poświęconych Darów, czyli bez anafory, łączącą się z wieczernią, jako zwieńczenie dni bardziej postnych i jako pokrzepienie. Przy czym w Czystym Tygodniu Liturgia Uprzednio Poświęconych Darów jest sprawowana w zasadzie tylko w środę i piątek, z racji bardzo srogiego postu, gdzie pozostałe dni stanowią przygotowanie do przyjęcia Świętej Eucharystii.

Od Czystego Poniedziałku do Czystego Piątku włącznie kolor liturgiczny to czerń lub fiolet. Sobota – fiolet, niedziela – fiolet lub inny nieco wyróżniający, np. bordo.

Ten tydzień to srogi post (post ścisły) – nie tylko brak mięsa, nabiału i ryby, ale od poniedziałku do piątku w miarę możliwości tylko jeden skromny posiłek wieczorem. Jak ktoś nie może tak pościć, niech porozmawia z kapłanem, i obserwuje swój organizm, by nie nadszarpnąć zdrowia fizycznego i/lub duchowego, bo w skrajnych przypadkach dla niektórych osób dzień z kilkoma posiłkami i mięsem może być bardzo postny, np. dla wiernego z dużym problemem pychy albo pracującą ciężko fizycznie czy z ciężką chorobą. W Czysty Poniedziałek, jak ktoś jest w stanie, może w ogóle nic nie jeść, za to picie wody zalecane ;), lecz tak czy owak, podstawowa zasada: nie popełniać samowolki w poście, niezależnie czy idąc to w kierunku srogości, czy złagodzenia! I pamiętać, że zasady postne w Prawosławiu to nie bezwzględne prawo do spełnienia, a tylko i aż cenne wskazówki! W sobotę i niedzielę  można zjeść 2-3 posiłki, nieco obfitsze (zwłaszcza  w niedzielę), z olejem.

Zacznijmy radośnie czas postu, wysiłki duchowe uczyńmy jego podstawą,
oczyśćmy duszę, oczyśćmy ciało, pośćmy od wszelkiej żądzy
jak pościmy od pokarmów, rozkoszując się dobrocią Ducha,
czyniąc to wszystko z miłością, abyśmy wszyscy
stali się godni ujrzeć najczcigodniejszą mękę Chrystusa Boga
i świętą Paschę, duchowo radując się.

ROZPISKA: 

V tydzień Wielkiego Postu

Piąty tydzień Wielkiego Postu jest ostatnim pełnym tego okresu – tzn. Świętej Czterdziesiątnicy. Dlatego też jest on wyjątkowy pod kilkoma względami.

I Coraz bliżej Święta, coraz bliżej Święta…
W Ewangelii minionej niedzieli (Mk 9, 17-31) mieliśmy pierwszą zapowiedź Wielkiego Tygodnia z ust samego Chrystusa, zaś na poniedziałkowej jutrzni słyszymy pierwszą zapowiedź pewnej sytuacji poprzedzającej Wielki Tydzień, które de facto będzie sprężyną wydarzeń:

Panie, który pozwoliłeś nam uprzedzić dzisiejszy dzień,
święty tydzień świetliście jaśniejący i poprzedzający
budzące bojaźń powstanie Łazarza z martwych,
pozwól Twoim sługom z bojaźnią Twoją
przejść pole bitwy postu, wszystko spełniając.

Oczywiście, mowa tu o wskrzeszeniu Łazarza, które będzie na nowo uobecnione i świętowane w pierwszy dzień po zakończeniu Wielkiego Postu, w Sobotę Łazarza.

Początek Wielkiego Postu – Czysty Tydzień

BŁOGOSŁAWIONEGO WIELKIEGO POSTU!
Życzę, aby okazał się on prawdziwą drogą do Jerozolimy. By na jego koniec, w Sobotę Łazarza, spotkać Chrystusa u progu Jerozolimy właśnie, w Betanii, jako Jego przyjaciele, i z wiarą, że On jest Życiem. By w Niedzielę Palmową godnie Go powitać w Jerozolimie, i by w Jerozolimie razem z Nim iść drogą Wielkiego Tygodnia, i by z Nim w Najpiękniejszą i Najjaśniejszą Noc prawdziwie Przejść. I by to było przeżycie nie tylko na najbliższe dwa miesiące, ale by to było zaiste czynienie nas i świata nowymi – dziś znowu, po naszych upadkach, dostajemy tę szansę, która w pełni objawi się w ostatnich dniach Wielkiego Tygodnia, począwszy od Wielkoczwartkowej Mistycznej Wieczerzy.

Bo Wielki Post to droga właśnie do Soboty Wskrzeszenia Łazarza, Niedzieli Palmowej i wreszcie Wielkiego Tygodnia, będącego centrum roku liturgicznego, naszego życia i historii świata.

Jak to głosi stichera z wieczerni Czystego Czwartku:
My, którzy pragniemy być uczestnikami Boskiej Paschy,
nie przychodzącej z Egiptu, a z Syjonu,
odrzućmy kwas grzechów przez pokutę,
przepasawszy nasze biodra umartwieniem żądz, upiększywszy nogi butami
powstrzymującymi przed wszelkimi złymi czynami i umocnijmy się łaską wiary.
Nie naśladujmy wrogów Krzyża Pańskiego, ubóstwiających brzuch,
ale ale zwyciężmy diabła, naśladując post ukazany nam przez Zbawcę dusz naszych.

Sam Wielki Post, owa droga do Jerozolimy rozpoczyna się Czystym Tygodniem. Jego pierwszy dzień to