Święto Zaśnięcia Bogurodzicy – 15 sierpnia (liturgicznie)

Kolor szat liturgicznych to zazwyczaj niebieski. Okres tego święta – czyli kiedy codziennie śpiewane są jego troparion, kontakion i zadostojnik, a ikona świąteczna jest na środku cerkwi – trwa aż do 23 sierpnia włącznie.

I WIECZERNIA

W wigilijny wieczór,  14 sierpnia, po zwyczajnym początku wielkiej wieczerni śpiewany jest pierwszy hymn święta, a mianowicie stichery Zaśnięcia do psalmu Panie, wołam do Ciebie (cs. Gospodi wozwah) na ton pierwszy, pierwsza strofa brzmi tak: 

Boskie Przemienienie – kazanie o. Jerzego Massuha

Tekst w moim tłumaczeniu pierwotnie ukazał się na cerkiew.pl rok temu. Ojciec Jerzy Massuh to jeden z najbardziej cenionych współczesnych libańskich duchownych prawosławnych. Pełni funkcję dyrektora Centrum Studiów nad Chrześcijaństwem i Islamem Uniwersytetu Balamand Patriarchatu Antiocheńskiego, jego teksty i wystąpienia dotyczące Prawosławia publikowane są w libańskich mediach – również świeckich. Motywem przewodnim tego krótkiego kazania na wielkie święto Przemienienia Pańskiego, obchodzonego 6 sierpnia, jest Chrystus jako Światłość Wiekuista; to określenie pojawia się w wielu hymnach tego święta, w tym troparionie i kontakionie.

„Chrystus jest Światłością świata” to wyrażenie

Przemienienie Pańskie – treść

Święto Przemienienia Pańskiego, obchodzone 6 sierpnia, cechuje niezwykle bogata teologia, mimo prostego opisu ewangelicznego.

Na 40 dni przed Swą Męką i śmiercią Chrystus zabrał trzech wybranych uczniów na wysoką górę, i tam się przemienił wobec nich, a ściślej, otworzył im oczy i dusze na Swą Boskość – arabska nazwa święta (At-Tadżalli) bardziej sugeruje Objawienie, o czym więcej piszę w tym felietonie. Natomiast samo miejsce zdarzenia, czyli góra, nasuwa skojarzenia złożenia ofiary i Teofanii, tj. Objawienia, zgodnie ze starotestamentową symboliką, choćby w historii Abrahama i Izaaka, skonkludowanej: Na górze Pan się ukazuje (Rdz 22,14). Jest to też, podobnie jak w momencie Chrztu w rzece Jordan, objawienie Boga jako Trójcy Świętej i Jej jedności, słyszymy przecież znowu: Oto Mój Syn umiłowany… A Boskość to światłość, co ukazuje wydarzenie Przemienienia. O tym mówi eksapostilarion święta:

Święto Przemienienia Pańskiego – liturgicznie

I WSTĘP OGÓLNY

Szóstego sierpnia Cerkiew obchodzi święto Przemienienia Pańskiego (cs. Preobrażenie Gospodnie). Jest to jedno z 12 największych świąt cerkiewnych, a i pośród nich wydaje się być jednym z ważniejszych, najbardziej tryumfalnych, co wynika z jego treści. Ma jeden dzień przedświąteczny (5 sierpnia) ze swoją hymnografią i okres świąteczny trwa do 13 sierpnia włącznie, kiedy następuje oddanie (zakończenie) Przemienienia. Ormianie obchodzą to święto zawsze w niedzielę, 14 tygodni od Paschy, i także jest szalenie ważne w ich kalendarzu.

Szaty liturgiczne w dniu święta jak i poświątecznych dniach powinny być białe, tak jak na największe i najradośniejsze okazje: Paschę, Boże Narodzenie, Epifanię, sakrament małżeństwa, chrzest.

Mimo trwania srogiego Postu Uspieńskiego (tj. przygotowującego do święta Zaśnięcia Bogurodzicy), w święto Przemienienia można zjeść obficie, również z rybą, i pić wino – niezależnie

Paraklesis – nabożeństwo Postu Uspieńskiego i nie tylko

Tekst pierwotnie ukazał się na cerkiew.pl dwa lata temu.

WSTĘP AUTORSKI
Paraklesis (tj. kanon modlitewny) do Bogurodzicy jest niemalże codziennym nabożeństwem łączonym z wieczernią w okresie dwutygodniowego Postu Uspieńskiego, przygotowującym do wielkiego święta Zaśnięcia Bogurodzicy (15 sierpnia) – Uspienija. Celebrowany jest on w tradycjach greckiej, arabskiej, rumuńskiej, bułgarskiej, macedońskiej i albańskiej, dzięki czemu jest też często sprawowany w USA. Również każdy serbski modlitewnik zawiera mały paraklesis, który może być odmawiany także w inne dni w roku, a zwłaszcza w Poście Bożonarodzeniowym oraz w piątki Wielkiego Postu. Poza wschodnią słowiańszczyzną są popularne także kanony modlitewne do innych świętych, odmawiane w przeciągu całego roku; niejako zastępują one akatysty, tak powszechne wśród wszystkich Słowian oraz Rumunów i Mołdawian – bowiem w innych tradycjach bywa, że z akatystów odmawia się tylko ten Zwiastowania Bogurodzicy, inne uznając za zbyt wtórne i ubogie względem pięknego bogatego oryginału, jakim jest ten Zwiastowania.

Głównym elementem nabożeństwa paraklesis jest kanon

Pierwszy sierpnia – pod Znakiem Krzyża

Pierwszy sierpnia to jednocześnie pierwszy dzień Postu Uspieńskiego i święto Wyniesienia/Procesji Krzyża. Wydaje się być ono nieco mniej obchodzone, aniżeli trzecia niedziela Wielkiego Postu (Kriestopokłonna), czy święto Podwyższenia Krzyża. Nie jest ono z gronu 12 wielkich.

Ale tak jak na te dwa bardziej znane święta Krzyża, tak i na

Post Uspieński (przed świętem Zaśnięcia Bogurodzicy)

Post Uspieński to jeden z czterech wielodniowych postów w przeciągu roku liturgicznego w tradycji bizantyjskiej, zaś jeden z kilku więcej takowych postów w innych tradycjach. Jego nazwa słowiańska pochodzi od słowa „Uspienie” – czyli „Zaśnięcie”. Chodzi o Zaśnięcie Bogurodzicy, obchodzone 15 sierpnia. Bowiem post ten, rozpoczynający się pierwszego sierpnia, przygotowuje właśnie do święta Zaśnięcia (czyli Uspienija) Przenajświętszej Bogurodzicy, czyli ostatniego z grona 12 wielkich świąt roku liturgicznego, stąd też to ostatni wielodniowy post.

Jednak funkcjonują też inne nazwy tego postu,